برق گرفتگی

1.نحوه به وجود آمدن آسیب در برق گرفتگی

زمانی که شخص دچار برق گرفتگی می شود، جریان برق از نقطه ای وارد بدن می شود و از محلی که بدن با زمین تماس دارد، خارج می شود. حال آنکه این مسیر عبور جریان برق، همان ناحیه ای است که در طی برق گرفتگی دچار آسیب شده است. نقاطی که جریان برق وارد و یا خارج شده، مناطقی هستند که آسیب در این نقاط خود را به صورت یک حفره ناشی از گلوله نشان می دهد. اما آسیب به این محل ها خلاصه نمی شود بلکه تمام مسیری که جریان برق در بدن طی کرده است، دچار آسیب دیدگی می شود. جریان برق در حین عبور از بدن تولید گرما و انرژی می کند و این گرما و انرژی سبب تخریب سلولهایی می شود که در مسیر عبور جریان برق قرار دارد. هرچه ولتاژ برقی که وارد بدن می شود بیشتر باشد، سوختگی ایجاد شده عمیق تر و جراحت‌های وارد شده وخیم تر خواهد بود. علاوه بر آن جریان الکتریکی ضمن عبور از بدن در اعصاب، ماهیچه ها و قلب سبب تغییراتی می شود که سبب قطع فعالیت آنها می شود.
بر همین اساس، سوختگی های الکتریکی جزو حساس ترین و خطرناک ترین سوختگی‌ها به شمار می روند.

2.علائم برق گرفتگی

فردی که دچار برق گرفتگی می شود متناسب با محل عبور جریان برق علائم متفاوتی از خود نشان می دهد که این علائم عبارتند از :
سوختگی: یکی از شایع ترین علائمی که بیماران در این زمان از خود نشان می دهند، سوختگی‌هایی است که در محل ورود و یا خروج جریان برق دیده می شود. این نوع سوختگی ها از نظر نوع، عمق و وسعت به میزان ولتاژ برق و مدت زمانی که تماس طول کشیده، بستگی دارد و شدت آن نیز متفاوت است .
عوارض موجود در اندام ها: این عارضه به دلیل آسیب های وارده به راه‌های عصبی به وجود می آید که از یک گزگز و مورمورشدن ساده اندامها مخصوصاً انگشتان دست و پا تا فلج کامل دست ها و پاها را می تواند شامل شود.
گاهی بلافاصله بعد از برق گرفتگی این علائم بروز کرده و از یک فراموشی کوتاه مدت شروع و به حرکات غیرقابل کنترل ختم می شود.
دردهای عضلانی و ماهیچه ای: با توجه به خطر آسیب مستقیم جریان برق به عضلات و گرمایی که در حین عبور جریان برق از بدن به وجود می آید، عضلات محل عبور برق دچار کوفتگی خفیف تا شدید شده و یا در موارد شدیدتر، دچار سوختگی از درون می شوند. در واقع حالتی مشابه زخم در عضلات به وجود می آید که در نتیجه دارای دردهای فراوانی است.
تغییرات فشار خون: این عارضه معمولاً در موارد شدید برق گرفتگی دیده می شود که شامل افزایش و کاهش فشار خون می شود و در موارد شدیدتر شخص دچار شوک می شود که اقدامات سریع اورژانسی جهت فرد برق گرفته مورد نیاز است.
ایست قلبی: این عارضه معمولاً در برق گرفتگی های با ولتاژ بالا رخ می دهد ولی امکان اینکه در برق گرفتگی های معمولی و با ولتاژ پائین هم رخ بدهد وجود دارد. این عارضه از اختلالات خفیف قلبی تا ایست کامل قلبی مشاهده شده است. مشکلات قلبی فرد مصدوم اغلب همراه با قطع تنفس است که باید به فرد سریعاً تنفس مصنوعی داده شود. زیرا مرگ در کمین اوست.
عوارض روانی: هرچند این عارضه و علائم آن امکان دارد که با تأخیر به وجود آید و شخص برق گرفته را تحت تأثیر قرار دهد. ولی گاهی بلافاصله بعد از برق گرفتگی این علائم بروز کرده و از یک فراموشی کوتاه مدت شروع و به حرکات غیر قابل کنترل ختم می شود.

3.کمک به مصدوم برق گرفته

در صورتی که به محل انشعاب اصلی یا کنتور برق به سهولت دسترسی دارید، تماس بین مصدوم و منبع برق را از طریق خاموش کردن آن، قطع کنید. در غیر این صورت، دو شاخه را خارج کنید یا کابل را درآورید. اگر به کابل، پریز یا محل انشعاب اصلی دسترسی ندارید، به موارد زیر عمل کنید:
برای محافظت از خود، روی یک ماده خشک نارسانا مثل یک جعبه چوبی، یک کفپوش پلاستیکی یا یک دفترچه راهنمای تلفن بایستید.
با استفاده از یک وسیله چوبی (مثل جارو) ، اندام های مصدوم را از روی منبع الکتریکی کنار بزنید و یا منبع الکتریکی را از مصدوم دور کنید.
اگر قطع تماس (مصدوم یا منبع برق) با یک وسیله چوبی مقدور نیست، ضمن آنکه کاملاً مراقب هستید تا به مصدوم دست نزنید، طنابی را به دور مچ پای مصدوم یا بازوان وی حلقه کنید و وی را از منبع جریان الکتریکی دور کنید.
تنها در صورتی که ضرورت دارد، مصدوم را با کشیدن بخش هایی از لباس که شل و خشک هستند، (از منبع برق) دور کنید. این کار را تنها به عنوان آخرین تلاش انجام دهید زیرا ممکن است مصدوم همچنان "برق دار" باشد.
برای دور کردن منبع برق اگر نمی توانید جریان الکتریکی را خاموش کنید، بر روی یک ماده خشک نارسانا (مثل یک دفترچه راهنمای تلفن) بایستید و با استفاده از یک دسته جارو ، منبع برق را از مصدوم دور کنید. هرگز مستقیماً به مصدوم دست نزنید.

4.کمک های اولیه

۱- قبل از دست زدن به مصدوم، باید مطمئن شوید که تماس با منبع الکتریکی قطع شده است.
۲- به منظور خنک کردن سوختگی‌ها، موضع آسیب (در نقاط ورود و خروج جریان برق) را با مقدار زیادی آب سرد بشویید.
۳- در صورت امکان دستکش یکبار مصرف را بپوشید. به منظور محافظت از سوختگی ها در برابر عفونت های منتقل شونده از راه هوا، روی آنها را با پانسمان استریل، باند مثلثی تا شده یا یک قطعه پارچه تمیز بدون کرک بپوشانید. با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید.
۴- به مصدوم اطمینان بدهید و در صورت بروز شوک، به درمان آن بپردازید.
 

5.مراقبت از سوختگی های با ولتاژ پائین

در مواقعی که ما با ولتاژ پائین برق سروکار داریم ، معمولاً سوختگی ها شدید نیست. در این گونه موارد یک زخم کوچک در ناحیه برق گرفتگی دیده می شود. اما اقدامات دیگر هم لازم است که به شرح زیر است :

۱- اولین اقدام، قطع جریان برق گرفتگی است که باید سریعاً کلید و کنتور زده شود و یا دو شاخه و سیم از پریز کشیده شود.
۲- اگر بدن مصدوم بدون پوشش و لخت است، نباید به او دست زد چون دچار برق گرفتگی می شود و جان شما هم به خطر می افتد.
۳- اگر امکان قطع جریان برق وجود نداشته باشد، با یک وسیله مثل طناب، لباس ، چوب و یا یک وسیله عایق دیگر، مصدوم را از جریان برق دور کنید.
۴- اقدامات حمایتی و کمکی برای فرد مصدوم انجام بدهید.
 

6.جریان ولتاژ بالا

تماس با جریان ولتاژ بالا (که معمولاً در خطوط نیرو و کابل های هوایی پر فشار وجود دارد) معمولاً به مرگ فوری منجر می شود. افرادی که زنده می مانند، سوختگی های شدیدی خواهند داشت. از این گذشته، این شوک می تواند با ایجاد اسپاسم عضلانی، مصدوم را به اطراف پرتاب کرده، آسیب‌هایی مثل شکستگی ایجاد کند. جریان برق با ولتاژ بالا می تواند تا ۱۸ متر جهش ("قوس") داشته باشد. اشیایی مثل چوب خشک یا لباس نمی توانند از شما محافظت کنند. قبل از نزدیک شدن به مصدوم، منبع جریان برق باید قطع شده باشد، مصدوم احتمالاً بی هوش است. پس از آنکه از بی خطر بودن محل مطمئن شدید، راه تنفسی مصدوم را باز کرده، تنفس وی را بررسی کنید. آماده باشید تا در صورت لزوم احیای تنفسی و ماساژ قفسه سینه را آغاز کنید ببینید در صورتی که مصدوم در حال نفس کشیدن است، وی را در وضعیت بهبود قرار دهید. علایم حیاتی (سطح پاسخ دهی، نبض و تنفس) را مرتباً کنترل و ثبت کنید.
در جریان برق گرفتگی با ولتاژ بالا ناظران را از محل حادثه ای که در آن برق گرفتگی با ولتاژ بالا رخ داده است، دور کنید. فاصله ایمن، بیش از ۱۸ متر از منبع برق است.